Vroeger werd er gebeden, nu klinkt er klassieke muziek. De oude Gerardus Majellakerk in de Indische Buurt is een moderne concertzaal geworden. De relatie tussen de buurt en wat nu de NedPhO-Koepel heet, loopt dan ook via de muziek. En dat kan best verrassend zijn, ontdekt de IJopener.
Als een middeleeuwse burcht ligt-ie daar tussen de Batjan- en Tidorestraat en het Ambon- en Obiplein: de NedPhO-Koepel, voorheen Gerardus Majellakerk. Het godshuis dat muziektempel werd. Buiten giert de wind, binnen verspreidt klassieke muziek zich door de opmerkelijk lichte ruimte. Het Nederlands Kamerorkest repeteert deze middag voor een programma rond de componisten Mozart en Fauré. Meesterviolist Gordan Nikolić heeft de leiding. Solist op de vleugel is de Fransman Éric le Sage. Voor slechts twee euro vijftig kun je de repetitie bijwonen. Een paar dagen later is de uitvoering in het Concertgebouw. Daar vragen ze heel andere prijzen.
De Gerardus Majellakerk, genoemd naar een rooms-katholieke heilige, gold lang als religieus plechtanker van de Indische Buurt en omstreken. Menig buurtbewoner is hier ter kerke gegaan en gedoopt of getrouwd. Totdat de secularisering daar in de jaren negentig een eind aan maakte. De koepelkerk, rond 1925 gebouwd naar een ontwerp van Jan Stuyt – die zich liet inspireren door de Aya Sophia in Istanboel – werd aan Stadsherstel overgedragen.
Sinds 2012 is het karakteristieke pand de thuisbasis van het Nederlands Kamerorkest en het Nederlands Philharmonisch Orkest. Vandaar de naam NedPhO-Koepel.
Iris Oltheten, programmeur bij het Nederlands Philharmonisch, vertelt dat de kerk akoestisch moest worden aangepast voordat er repetities en concerten mogelijk waren. De wanden zijn bekleed en in de koepel hangen houtpanelen met dempend materiaal tegen galmen. Nu klinken Pianoconcert nr. 16 van Mozart en de Fantasie voor piano en orkest van Fauré zoals het hoort: glashelder en zonder hinderlijke bijgeluiden.
In de hoogtijdagen van het rooms-katholicisme had de Gerardus Majella via het geloof een directe relatie met de buurt. Hoe is dat nu? Lopen buurtbewoners de deur plat? Iris Oltheten, die de wijk goed kent en bijna om de hoek woont, heeft een genuanceerd antwoord. Het publiek bij repetities en concerten is meest wat ouder en autochtoon, zoals vaak bij klassieke muziek. Maar, zegt ze, de NedPhO-Koepel werkt samen met scholen en bereikt zo ook een jonger en diverser publiek. ‘Vanmorgen hadden we hier nog twee groepen van in totaal driehonderd kinderen, voor het theaterconcert Pluk van de Petteflet.’
Met de multiculturele Indische Buurt School in de Banka- en Balistraat wordt momenteel volop samengewerkt voor het project Welkom bij het Orkest. Kinderen uit groep 5, 6 en 7 leren alles over het symfonieorkest, de musici en solisten, hun instrumenten, de stijlen en klassieke muziek. En ze studeren het lied Op z’n allerbest in, met tekst van Ruben van Gogh en muziek van Toek Numan: “De strijkers geven warmte/de strijkers geven sfeer/weten steeds een snaar te raken/geven net dat beetje meer”. En: “Het blazen van het koper/de adem van het hout/geven leven aan de noten/als het stuk zich openvouwt”. De bijna volgeboekte uitvoeringen van Welkom bij het Orkest zijn op 25, 26 en 27 februari in de NedPhO-Koepel. ‘De kinderen komen met hulp van digitaal lesmateriaal goed voorbereid naar het concert’, zegt Iris Oltheten.
Op woensdagmiddagen zijn er vaak kinderconcerten (3+). Eén keer per maand is er ook nog het vaste zondagmiddagconcert. De zaal biedt plaats aan zo’n tweehonderd mensen, met uitloop tot veertig extra. Soms oefenen in de NedPhO-Koepel ook andere orkesten, zoals het Concertgebouworkest. De drempel en de prijzen zijn laag. Iris Oltheten: ‘We willen deze mooie plek delen met iedereen die van muziek houdt.’
De repetitie die de IJopener bijwoont, is een belevenis. De muziek van Mozart en Fauré is meeslepend, en het orkest en pianist Éric Le Sage hebben er duidelijk zin in. Sommige delen laat maestro Gordan Nikolić overspelen; daar is het een repetitie voor. Goed spelen is veel oefenen. Net zo lang tot Nikolić tevreden is. Na de negende herhaling van een passage in het stuk van Mozart zegt hij grijnzend tegen het publiek: ‘Dit kan eeuwig doorgaan.’
En zo krijgen we een unieke inkijk in hoe een orkest werkt. Een bezoekster zegt na afloop: ‘Ik woon in Oost en hou van klassieke muziek. Maar concert- of operakaarten kan ik niet meer betalen. Dit hier is minstens zo mooi en nog leerzaam ook. Doe mij de Koepel maar.’ ⋅
Meer informatie of kans maken op gratis concertkaartjes? Zie www.orkest.nl.
deel dit artikel: