De IJopener is op bezoek bij Mariëtta Goossens, bewoner van het eerste uur van het Wladiwostokgebouw aan het Azartplein. Het gebouw op de grens van Java-eiland en KNSM-eiland viert zijn 25e verjaardag met een jubileumboek.

De ideële insteek van de Wladiwostok-vereniging, die nog altijd zeer actief is in het pand, herinnert aan de woongroepen van de jaren tachtig. Het is onderdeel van de nalatenschap van de krakers die vanaf eind jaren zeventig naar het IJ-eiland trokken nadat de scheepswerven in onbruik raakten. Door de verschillende woongroepen die zich hier vestigden, had het eiland veel (on)officiële bewoners gekregen. Mariëtta vertelt dat verschillende bewonersgroepen en de mensen van restaurant en buurtcentrum van de kraakbeweging Het Einde van de Wereld zich er sterk voor maakten dat het ‘niet alleen een yuppen-eiland werd’. Er moest ruimte komen voor alternatieve woonvormen en betaalbare werkruimte. Hieruit ontstond de ‘Vereniging voor woonwerkgebouw Wladiwostok’.
‘We zijn toen op zoek gegaan naar een woningbouwcoöperatie die voor de vereniging wilde bouwen’, legt Mariëtta uit. ‘Al vrij snel vonden we Het Oosten (later Stadgenoot, red.). Zij hadden ervaring met bewonersgroepen en stonden ook toe dat wij zitting namen in het ontwerpteam en onze stempel konden drukken op de architectenkeuze.’
In het jubileumboek worden de jaren voorafgaand aan de daadwerkelijke projectplanning uitvoerig besproken. 18 mei 1987 is het startpunt, want op die dag komen de huidige bewoners Siem Goede, Lenie van der Veen en Dirk de Hoog bij elkaar en kiezen zij met twintig andere geïnteresseerden de naam Wladiwostok. Mariëtta licht toe dat dit letterlijk ‘heerser over het Oosten’ betekent en dat ‘Het einde van de wereld’ appelleert aan een zelfde soort sentiment. ‘Er was echt nog niemand die dacht dat dit een centraal gelegen buurt zou worden. Mensen vonden het ver van de stad. Een pokkeneind fietsen. Langs die koude kades vanaf het station, waar ook werd getippeld.’

Een stabiele gemeenschap

Vandaag de dag is dat anders. Het Java-eiland is misschien wel de yuppen-buurt geworden waar in de begindagen voor werd gevreesd. Ook het Wladiwostok-gebouw is hier niet van gevrijwaard. Stadgenoot verkocht in de loop der jaren een deel van de appartementen, en dat levert ook een nieuwe dynamiek op in het gebouw. Buren, die jaren naast elkaar wonen, hebben een enorm verschil in vermogen opgebouwd.
Volgens Mariëtta is het betrekken van de nieuwe bewoners de grote uitdaging voor het behoud van saamhorigheid. ‘Mensen moeten er wel een gevoel bij hebben. Het brengt ook verplichtingen met zich mee: Het beheren van de openbare ruimtes en de studio, en het samen zorg dragen voor de binnentuin.’ Ondanks de beperkte hulpvaardigheid van Stadgenoot, die meermaals nadrukkelijk wordt benoemd, is Mariëtta tevreden over het succes van de vereniging. ‘Tot nu toe hebben we altijd aanwas. Ik heb net de lijst doorgenomen van de aanmeldingen voor het gezamenlijke diner. We zetten allemaal tafels rondom de binnentuin en zorgen samen voor het eten. Van de 72 woningen zijn er ongeveer 15 niet aanwezig. Dat lijkt me toch een hele nette score!’
De beperkte betrokkenheid van Stadgenoot, en de toegewezen contactpersoon – ‘die nog sneller van titel dan van persoon wisselt’ – is een bron van frustratie. ‘Onze huidige wijkbeheerder, buurtregisseur of gebiedsmakelaar, heeft nu al twee jaar een tijdelijke aanstelling. Het is zo zonde dat Stadgenoot geen notie lijkt te hebben van de aard van het project. Ze hebben goud in handen, maar vergeten continu met ons mee te denken. Ik blijf langsgaan om hen onze folder onder de neus te duwen, zodat ze nieuwe bewoners vooraf vertellen wat voor project dit is. De laatste persoon die hier een appartement kocht, was enthousiast over het gezamenlijke karakter. Daar kwam die persoon voor. Maar die informatie moet je als koper of nieuwe huurder echt zelf opzoeken.’ 

Een gezamenlijke toekomst

Mariëtta kijkt met vertrouwen naar de toekomst en vertelt over de werkgroep die is opgericht door de wat oudere bewoners. ‘We kijken hoe we het pand leeftijdsbestendig kunnen houden. We hebben ook wel eens geopperd om – als we echt wat ouder worden – de persoonsgebonden budgetten op een hoop te gooien en hier in de gemeenschappelijke ruimte een verpleegster te installeren. De oplossingsgerichtheid die heerst en de sociale cohesie die een sterke vereniging  oproept, zijn zaken waar meer aandacht voor moet zijn. In de beleidsadviezen die ons boek bevat, zeggen wij dat ook: Trek lessen uit Wladiwostok en help mensen ook om goede buren te zijn.’

Het boek Wonen doe je niet alleen is te koop via info@Wladiwostok.nl en bij boekhandel Van Pampus. 

deel dit artikel: