FOTO’S: BJÖRN MARTENS
IJburg heeft er sinds kort een architectonische hoogstand bij: het Sluishuis, een wooncomplex met een oppervlakte van bijna 50.000 vierkante meter op Steigereiland, aan en boven het water. Sommige delen zijn publiek toegankelijk. De IJopener ging er kijken.
We fietsen over de Heermabrug naar Steigereiland. Links voor ons dringen zich onontkoombaar de geometrische vormen op van een pand dat gebouwd is van aluminium elementen. We gaan naar de Haringbuisdijk waar dit wooncomplex zich van een heel andere kant laat zien. En van een ander materiaal: nu kijken we ineens in een eigentijdse toren van Babel, opgetrokken uit lichtbruin hout en met trappen die naar de hemel reiken.
Net als op Bruegels schilderij van de Babylonische torenbouw uit het bijbelboek Genesis, krioelt het ook hier van de bedrijvigheid. Verhuiswagens worden uitgeladen, bewoners volgen, timmerlieden, monteurs, schilders, elektriciens, bouwinspecteurs en andere vaklui zijn nog volop bezig, gadegeslagen door bezoekers. Welkom bij het Sluishuis op IJburg, de nieuwste en meest besproken architectonische bezienswaardigheid van de buurt.
Vanaf haast alle kanten kun je het Sluishuis zien. Vanaf de weg, het water, vanuit de lucht en zelfs als je aan de overkant staat, in Durgerdam of verder, dringt het complex zich op. Het heeft de horizon veranderd. Vanaf een bepaald punt op de Durgerdammerdijk kun je precies door de driehoekige opening kijken. Dat gat is een van de kenmerken van het Sluishuis. Andere eigenheid is dat het gewichtloos boven het water lijkt te zweven. Soms oogt het klein, dan weer groot en hoog. Het ontleent zijn bestaansreden aan het water waar het aan gelegen is, waar het boven hangt, waar het zich in spiegelt en waar het z’n naam aan te danken heeft. Het kijkt uit op de nabijgelegen Oranjesluis.
Architectuurkenner en NRC-journalist Bernard Hulsman was laaiend enthousiast over het IJburgse appartementencomplex. ‘Het Sluishuis is een magistrale proeve van zwevende architectuur’, schreef hij laatst. Het gebouw kreeg vijf ballen van de meestal met lof nogal zuinige recensent – de hoogste score. Uiteraard zijn er ook kritische geluiden. Architect en hoogleraar Hans van der Heijden kraakte in de [curs]NRC de duurzaamheidsclaim van het Sluishuis. ‘Het ontwerp is van een lichtzinnigheid die moedwillig breekt met architectonische conventies en nuchterheid.’
Nadere inspectie door de IJopener leverde behalve veel ‘ah’ en ‘oh’ ook heimwee op naar de goeie ouwe Hollandse baksteen, al eeuwenlang duurzaam, betaalbaar en nagenoeg onderhoudsvrij. Die baksteen is hier ver te zoeken. De gevels zijn voornamelijk bekleed met aluminium platen en prefab houten elementen. Hoewel we ons geen bouwexperts mogen noemen, weten we dat je goed voor hout moet zorgen – anders gaat het rotten – en dat aluminium na verloop van tijd vlekkerig-goor kan oxideren.
Het Sluishuis, nu nog jong en fris, kan door de gekozen gevelmaterialen ogenschijnlijk snel verouderen. Maar daar maken de bewoners zich voorlopig geen zorgen om. We spraken met een expat-echtpaar dat blij was met hun nieuwe woning op een van de hogere etages. ‘Het uitzicht en al dat water en verderop de stad! Je raakt niet uitgekeken. Ook het gebouw zelf bevalt ons, vooral door de openbare ruimtes.’
Dat is het leuke van het Sluishuis: het platte groene dak, met z’n beplanting en fenomenale uitzicht, is op bepaalde tijden via buitentrappen publiek toegankelijk. Hetzelfde geldt voor de binnenplaats en de vierhonderd meter lange woonbootsteiger die aan de waterzijde het gebouw omgordt. Puntje van aandacht: toen wij boven waren, zaten op de dakbankjes mensen te eten. De resten van hun maaltijd en weggooiflessen troffen we later tussen de sedumplantjes aan.
Een paar feiten. Het Sluishuis is ontworpen door het Deense architectenbureau BIG in samenwerking met Barcode Architects in Rotterdam. BIG staat voor Bjarke Ingels Group. Architect Ingels (48) maakt wereldwijd naam met opmerkelijke gebouwen. Zijn Sluishuis heeft een oppervlakte van 49.000 vierkante meter. Het rijst 40 meter op uit het water en bevat circa 440 woningen, waarvan ruim zeventig voor de verkoop. De overige zijn voor de verhuur: zo’n 220 met middenhuur (vanaf € 910 per maand) en een kleine 150 in de vrije sector. De huurappartementen hebben een oppervlakte van 40 tot 117 vierkante meter. In de garage zijn 235 parkeerplaatsen en fietsenstallingen.
Of het Sluishuis mooi of lelijk is mag de lezer van dit blad zelf bepalen. Vast staat dat het een spectaculaire bezienswaardigheid is. De gevels van aluminium en hout, de materialen die het eerste opvallen, kunnen wel eens kwetsbaar zijn. We zijn benieuwd hoe lang dit standhoudt in het rauwe IJburgse klimaat.
