Het klopt wel, maar het deugt niet

Als je veertig jaar gewerkt hebt, krijg je volledig pensioen, 75% van het inkomen! En als zijn weduwe heb je recht op 70% van dat pensioen. Of heeft ie bij veel verschillende bazen gewerkt? Pensioenbreuk ofzo?’ ‘Nee hoor, hij werkte 15 jaar bij de KNSM en 25 jaar bij de Greenland Group in Nieuw Vennep, altijd in de metaal.’ We moeten naar de sociale advocaten.

Welaan, de dag erna naar het advocatenspreekuur op het ’s Gravensandeplein. Daar maken ze ons duidelijk dat we eerst maar de sociale raadslieden moeten. Die hebben gelukkig diezelfde middag spreekuur, in de Flevopoort. Alwaar een reeks mensen wacht op zijn beurt. 

In een raamloos kamertje zitten vier raadslieden met een cliënt. Het lijkt me dat raadslieden én cliënten iets meer comfort en misschien ook wat meer privacy verdienen. Maar dit terzijde. Een jonge sociale raadsman buigt zich over onze casus. Na het bestuderen van veel van de meegebrachte papieren – deze weduwe heeft haar administratie tot in de puntjes op orde – zegt onze raadsman dat het wel kan kloppen. Maar, zeg ik, hoe kan dat nou? Ik heb anderhalf keer dit bedrag terwijl ik zeker geen veertig jaar heb gewerkt, en bovendien ook nog veel parttime! Na hardnekkig doorzetten besluit de raadsman het pensioenfonds Metalelectro te mailen voor nadere informatie.

‘Maar je man heeft toch altijd gewerkt? Zo’n belachelijk klein pensioentje, dat kan niet kloppen!

AOW-franchise

De volgende week gaan we terug voor het antwoord van het pensioenfonds. Ik citeer uit hun mail: ‘Pensioenopbouw vindt niet plaats over het volledige salaris. Iedereen ontvangt vanaf een bepaalde leeftijd AOW. Om die reden heeft de overheid de zogenoemde AOW-franchise geïntroduceerd. De AOW-franchise is een drempelbedrag waarover geen pensioen wordt opgebouwd. Er wordt pensioen opgebouwd over het salaris minus de AOW-franchise. Dit wordt ook wel de ‘pensioengrondslag’ genoemd. Wanneer de pensioengrondslag een laag bedrag is, kan iemand bijvoorbeeld veertig jaar werken en een laag pensioen hebben opgebouwd. Het partnerpensioen is 70% over dit opgebouwde ouderdomspensioen.’

Minder of geen pensioenopbouw

Het klopt dus wel, maar het deugt niet. Om deze uitspraak kracht bij te zetten citeer ik uit het proefschrift van Mw. EM.F. van Oppen, onder de titel De franchise in pensioenregelingen, waarmee zij de doctorstitel verwierf in 2009: ‘Een ander punt is dat de berekeningswijze van het werknemerspensioen door middel van de hantering van een franchise, het effect heeft dat werknemers met een laag inkomen niet alleen in absolute zin, maar ook in relatieve zin (aanzienlijk) minder werknemerspensioen opbouwen dan meer verdienende collega’s en dat – indien een hoge AOW-franchise wordt gehanteerd – werknemers met een laag salaris uitgesloten kunnen zijn van pensioenopbouw.’Ik meende dat ik een groot onrecht bloot ging leggen. Dat er rare praktijken waren bij werkgevers van (destijds) gastarbeiders, die misschien veel meer mensen hadden getroffen. Ik dacht bijvoorbeeld aan: geen pensioenpremie afdragen (ze gaan toch terug naar hun vaderland) of iets dergelijks. Dat was niet waar. Mijn poging tot onderzoeksjournalistiek heeft me wel veel kennis opgeleverd over pensioenen. Dat wel, maar het leverde geen opzienbarende onthullingen op.