Recht in de bek van het beest

Als je vanaf de IJburglaan naar de Piet Heintunnel rijdt, zul je over een paar maanden recht in de bek van het Baggerbeest kijken. Geen echt dier, maar een gebouw in de Sluisbuurt dat een culturele broedplaats zal herbergen. IJopener mocht alvast een kijkje nemen op het bouwterrein.

Ontwikkelaar Urban Resort ontwikkelt deze broedplaats met de bijzondere naam Baggerbeest. Het bedrijf beheert 22 broedplaatsen in Amsterdam, zoals ACTA en de Vlugt in Nieuw-West, en ook zes ateliers op de Piet Heinkade. Samen met Ryan van der Knaap van Urban Resort lopen we over het terrein van het Baggerbeest waar druk gebouwd wordt, en hij vertelt ons over dit project.

De naam komt voort uit de geschiedenis van het eiland: Er leefde hier een bepaald soort watersalamander.

Onder dit stuk Amsterdam loopt het Oer-IJ, waardoor de plannen een paar keer uitgesteld moesten worden. Ryan: ‘Je ziet dit ook op Zeeburgereiland, de riolering verzakte doordat er Oer-IJ onderdoor stroomde. Uiteindelijk is er hier in de Sluisbuurt veel zand gestort dat moest inklinken, en nu is het eindelijk zover dat er geheid kan worden, onder andere voor de woontorens van meer dan 100 meter.’ 

Het concept van het Baggerbeest is dat het een experimentele broedplaats is voor de wijk die de komende jaren uit de grond gestampt gaat worden. Met 5.000 woningen en 11.000 inwoners zullen de nieuwe bewoners zich deze plek eigen moeten gaan maken, en de broedplaats dient – als eerste gebouw dat ‘af’ zal zijn – als ontmoetingsplek. Ryan: ‘Wat we hier gaan doen is vooral gericht op sociale binding. Straks komt er een wijk met 11.000 inwoners. Hoe creëer je nou sociale binding tussen de inwoners die hier allemaal nieuw komen wonen in een wijk die er nog niet echt is? Dat kan vanuit hieruit worden onderzocht, en daarnaast is het de eerste plek in de wijk waar mensen samen kunnen komen.’

Lerende broedplaats

‘Het wordt een lerende broedplaats, vandaar dat ook Hogeschool Inholland erbij zit met het leerplan Sluislab, een vorm van onderwijs waarin studenten praktijkgericht onderzoek doen naar hoe je samen een eiland uitvindt. Hun studenten Creative Design ontwikkelen zich tot placemakers. Daarnaast werken we ook veel samen met het Sandberg Instituut, een masteropleiding van de Rietveld Academie. Inholland-studenten zullen activiteiten organiseren en de Sandberg-studenten bedenken kunstinterventies waarmee ze onderzoeken hoe de wijk samenkomt en met de gezamenlijke ruimte omgaat.’

De ‘bek’ van het beest zal ruimte bieden aan horeca, en met een terras dat de hele dag zon heeft, zal dit vanaf september dit jaar de eerste bezoekers naar het Baggerbeest trekken. De rest van het hoofdgebouw biedt ruimte aan een zaal voor exposities en voorstellingen. Naast het gebouw verrijzen drie gebouwen met in totaal 76 ateliers voor kunstenaars. Ook jongerencentrum Dynamo krijgt een plek op het terrein. 

Ryan: ‘We richten ons met deze broedplaats vooral op jongeren. Het wordt een plek voor experiment. Voor jongeren zijn er in de wijk wel sportfaciliteiten zoals de Urban Sport Zone, maar er is nog weinig cultuur. Bij het Baggerbeest kunnen ze bij Dynamo naar binnen lopen, waar de kunstenaars vanuit de broedplaats workshops kunnen aanbieden.’ 

Wat kunnen mensen uit de buurt verwachten?

‘Er komt laagdrempelige horeca die van ’s ochtends tot ’s avonds laat open is, in het weekend hopelijk met ruimte voor feestjes. Verder hangt het een beetje af van wat voor kunstenaars hun intrek zullen nemen in de ateliers, maar we zijn echt op zoek naar diegenen die ook workshops aanbieden, zoals schilderen en keramiek. Daarnaast komt er een buurtatelier waar exposities worden gehouden.’

Is er ook ruimte voor theater?

‘Dit project heeft een heel lange aanloop gehad, we hadden eerst een ontwerp met een theaterzaal erin maar door stijgende bouwkosten is dat uiteindelijk gesneuveld. Qua theater kunnen er wel voorstellingen worden gegeven in het horecagebouw, dat heeft een groot puntdak. We zijn in gesprek met een theaterschool in IJburg en zouden het ook leuk vinden als basisscholen hier hun eindmusicals zouden gaan opvoeren.’ 

Ryan: ‘Het gebouw wordt groen aan de buitenkant, we kijken nog of we dat met beplanting willen doen. Er komt een houten constructie om het gebouw heen in de vorm van een beest. Het wordt een iconisch gebouw. Wouter Valkenier, de man achter bedrijventerrein de Tuin van BRET, Café de Ceuvel en restaurant Hannekes Boom heeft het ontworpen.’ 
Baggerbeest wordt 1 augustus opgeleverd en de officiële opening staat gepland voor oktober. 

Via baggerbeest.nl en urbanresort.nl kun je de vordering van dit bijzondere project volgen. 

BEELD: STUDIO VALKENIER