Dezelfde aanpak voor alle Amsterdammers die een vraag hebben of hulp zoeken. Goed zichtbaar zijn en dichtbij. Anderhalf jaar geleden kwamen er door heel Amsterdam buurtteams. Niet meer de lappendeken van verschillende voorzieningen, maar één gezicht naar buiten en een uniforme werkwijze. Ook in Oost.
Onze samenleving is ingewikkeld. De overheid heeft veel regels en regelingen bedacht. Het liefst communiceert zij digitaal met ons. Maar wat als je het even niet meer zo goed weet? Als er dingen mis dreigen te gaan en je graag wat hulp krijgt om erger te voorkomen?
Of als je geld niet meer voldoende is voor de vaste lasten? Als je merkt dat je – als jongere – heel graag het huis uit wilt. Of als je ouder wordt en alleen thuis wonen steeds moeilijker is. Als je te veel blowt?
Door heel Amsterdam zijn er sinds anderhalf jaar buurtteams. Ze zijn overal en willen alle inwoners van achttien jaar en ouder die een vraag hebben, op welk gebied dan ook, van dienst zijn. Alle Amsterdamse teams werken met hetzelfde stappenplan. Voordat deze teams actief werden moest je zelf je weg zoeken in een wirwar van organisaties. Over zijn zichtbaarheid is het buurtteam in Amsterdam-Oost tevreden. Ook weten alle professionele hulpverleners het buurtteam goed te vinden.
Raoul Chamuleau is medewerker van het buurtteam in Oost. In zijn team zitten ook ervaringsdeskundigen, medewerkers van de schuldhulpverlening en sociaal raadslieden. ‘Wij proberen te werken met een brede blik. Er is veel kennis in huis om in te schakelen. En we werken nu als stad met elkaar samen. We leren van elkaar en delen onze ervaringen. Dat is winst.’ Hij begint te lachen: ‘Regelmatig komt een Amsterdammer binnen met een probleem én een oplossing. Want zijn buurman heeft dit ook zo geregeld. Dat kan dan vaak niet.’
Vragen over communicatie met de energieleverancier of met de verhuurder, over het invullen van een belastingformulier, over welke ondersteuning er is voor een mantelzorger. Het komt allemaal langs. Een traject in de schuldhulpverlening vraagt soms meer tijd; dat kan wel drie jaar duren.
De harde werkelijkheid
De gemeente zegt – heel gul – dat iedereen met alle vragen terecht kan bij het buurtteam: ‘En samen vinden we een oplossing’. Heus? Raoul ontmoet regelmatig mensen die aankloppen omdat ze economisch dakloos zijn. Ze studeren of hebben een baan, kunnen prima voor zichzelf zorgen, maar hebben niet genoeg geld om de Amsterdamse huren te betalen. Ze zwerven door de stad. ‘Bij de eerste klanten ga je vreselijk je best doen en echt alles proberen. Maar er is geen oplossing. De opvang voor daklozen is overbezet. Deze mensen vallen echt overal buiten. En aan een huis of een kamer kan ik ze niet helpen. Dus nu vertel ik meteen het eerlijke verhaal.’
Aan de huisvestingsproblemen van jongeren heeft zelfs de Uitkrant recent aandacht besteed. Als een kind thuis woont en eenentwintig jaar is, krijgt zijn ouder minder uitkering. Het kind gaat dan het huis uit, maar waar moet het naartoe?
Een ander voorbeeld: dementie. Helaas treft dit een groeiende groep mensen. Raoul: ‘Er is aanvullende individuele ondersteuning beschikbaar voor bijvoorbeeld mensen met autisme of een verstandelijke beperking. Mensen met dementie vallen daarbuiten. Een toelating voor permanent toezicht (let op: geen zorg) valt onder de Wet Langdurige Zorg: de keuring daarvoor is heel streng en het verzoek wordt meestal afgewezen. Dan kunnen we een aanvraag doen voor dagbesteding of zoeken naar vrijwillige hulp, maar is dat bij ernstige dementie genoeg?’
Bureaucratie
Er zijn steeds meer mensen die een beroep moeten doen op de gemeente omdat ze niet meer rond kunnen komen. Het valt op dat je dan iedere keer weer opnieuw met alle gegevens op tafel moet komen. Je bent al gescreend door de gemeente. Je wilt een aanvraag indienen voor de voedselbank of omdat je wasmachine het heeft begeven en het verhaal begint dan van voren af aan: je hele administratie komt weer langs, is dat nu echt nodig? Raoul: ‘Alles is gericht op controle. Het is: bewijs jij maar dat je niet zonder deze hulp kunt. Het betekent heel veel extra werk. En daar twijfel ik soms ook aan. Hoeveel kost het niet om dit zo in details te controleren? Als het makkelijker zou zijn, levert dat iedereen waarschijnlijk geld op. Grote organisaties mogen nu geen gegevens met elkaar uitwisselen. Het zou helpen als er op dat gebied andere regels kwamen. Als onze klanten er last van hebben, moet je dan altijd de privacy voor laten gaan?’
‘Aan de andere kant zie je ook bij sommige klanten dat ze hun geld niet handig besteden,’ nuanceert hij vervolgens. ‘Dan zijn ze beter geholpen met adviezen over budgettering, zodat ze dat apparaat later zelf kunnen kopen. Verder is het ook zo dat er een groep is die afhaakt als je vertelt wat voor informatie er allemaal aangeleverd moet worden voor de aanvraag. Er zijn helaas mensen die denken dat gratis voedsel of een gratis wasmachine voor hen ook wel handig zou zijn. Bij de telefonische aanmelddienst krijgen we dagelijks vragen zoals: we hebben gehoord dat de gemeente dit of dat weggeeft. Kan ik dat ook krijgen?’
Schulden voorkomen
Op een ander terrein werkt het delen van informatie erg goed. Woningcoöperaties, energieleveranciers en zorgverzekeraars informeren de gemeente tegenwoordig al heel snel als er rekeningen niet betaald zijn. Vroeg erop af, een onderdeel van het buurtteam, gaat dan in gesprek met de mensen, kijkt heel breed wat er nodig is en biedt hulp op maat aan. Sommigen wijzen dat af, anderen zijn er blij mee. Er zijn sorteergroepen. Die komen bijeen om samen alle rekeningen te ordenen en met elkaar en een coach te kijken of het beter kan. En dat werkt.
Het buurtteam kan veel, maar niet alles is op te lossen met een gesprek of door een coach.
Het is te hopen dat ook de gemeente zelf, na anderhalf jaar praktijkervaring met de buurtteams, gedegen gaat evalueren en daarbij goed luistert naar de medewerkers. Het is prima dat er nu één organisatie is, waar je terecht kunt voor veel vragen en hulp op maatschappelijk gebied. Net als bij de huisarts als er iets is met je gezondheid. Ook de buurtteams schatten tijdens de eerste contacten goed in wat de beste aanpak voor deze of gene vraag zou kunnen zijn. Soms zit de échte vraag verstopt en praat de klant eerst alleen over het topje van de ijsberg.
Grote structurele problemen vragen om een ander antwoord. Gebrek aan betaalbare huizen voor Amsterdammers en een overvolle daklozenopvang vragen om ander gemeentelijk beleid. Een groeiende groep demente bejaarden en hun familie verdienen bredere aandacht en meer middelen. Gemeente, blijf steeds meekijken naar de vragen die het buurtteam krijgt en de mogelijkheden die het heeft, en beweeg mee met de problemen van onze buurt.
Buurtteam Oost: 020 4620300, www.buurtteamamsterdam.nl
deel dit artikel: